Bu çok-aşklılık hikayesiyle ilgili bir iki şey yazıp çevirmiştim burada ben, ama asıl OkCupid’e girince olayın ne boyutlara eriştiğini gördüm.
Şimdi efendim, benim çok-aşklılık / poliamori konusuna merakımın özünde aslında “özgür aşk” denilen hippi konsepti var. Yani bu “özgür aşk” denilen şeyin ne menem bir şey olduğunu, seks-karşıtı ve cinsiyetçi toplumsal normlardan kurtulmuş bir toplumun neye benzeyebileceğini falan merak ettiğim için ilgilendim bu konuyla. Ve bu boyutuyla da hâlâ enteresan bir tartışma olduğunu düşünüyorum.
Ama OkCupid aracılığıyla tanıştığım çok-aşklı insanların dünyasında bu mesele öyle bir yer tutuyor ki beni seksten de aşktan da soğuttu.
Bak şöyle bir terminolojik “zenginlik” üretilmiş:
- V tipi ilişki: Bir kişinin birbiriyle görüşmeyen iki sevgilisi olması.
- İlişki hiyerarşisi: Birden fazla partneri olan bir kişinin bu partnerleriyle olan ilişkilerine bir hiyerarşi kurması ve onları birincil, ikincil, üçüncül vb. olarak ayırması.
- Üçgen ilişki: Üç kişinin her birinin bir diğeriyle duygusal yakınlık kurduğu ilişki.
Şimdi, çok-aşklı insanlar kendilerini veya herhangi bir andaki durumlarını bu terimleri kullanarak açıklıyorlar. Ve ortada devasa bir sözcükler silsilesi var.
Bu sözcüklerin bir şeye yaradığından şüpheliyim. Nihayetinde bu terimi kullanan kişi ardından durumunu ve hislerini açıklıyor, çünkü her ilişkinin kendi dinamikleri ve özgünlükleri var ve zilyon çeşit ilişkisinin her birine isim takacak kadar obsesif bir insanın bu özgünlükleri es geçip “Ya işte M-tipi ilişkim var.” deyip konuyu kapatması imkansız. İlla ki anlatacaktır devamını da.
Çok-aşklılık olsun, özgür aşk olsun, bu kelimeler bizi bazı verili kafeslerden kurtardığı ölçüde manalı. Yoksa insanların “Ben tam olarak şöyle şöyleyim ve eldeki terimler bunu anlatmaya yeterli değil, o yüzden ben şu terimle ifade ediyorum kendimi.” demesinde hiçbir mantık yok. Herkesin ve her ilişkinin birbirinden farklı olduğu bir totolojiden fazlası değil.
Ve benim OkCupid’deki sorulara tek-eşlilik, aldatma, sadakat gibi konularda verdiğim yanıtlar sebebiyle karşıma hep bu çok-aşklı taifesinden insanlar çıkıyor. Ama bu insanlar profillerinde, aklımın ermediği bir biçimde, uzun uzun o anki tikel ilişki biçimlerini formülize etmeye ve şablonlaştırmaya çalıştıklarında hem sanki kendi değerli zamanlarını öldürüyorlar hem de beni siteden soğutuyorlar.
Oysa sanki tek-eşli ve/veya tek-aşklı ilişkiler bizim için toplumun dokusunun ayrılmaz parçası falan değilse bunu bas bas bağırmamız değil de “amaan çok fifi” deyip geçiştirmemiz gerekmez mi? (Üstelik “Z-tipi ilişki” teriminin siyasi bir karşılığı da yok, böyle ilişkiler yaşayanlar özel olarak ayrımcılığa uğrayan ve birleşmesi gereken bir azınlık grubu falan da değil.) Hele ki bir online-dating sitesinde!
Aşka ve cinselliğe bakışına alternatif bir kitabileştirme yaratan bir dünya insan olduğunu, çok-aşklılık cemaatinin ezici bir çoğunluğunun da bu gibi insanlardan oluştuğunu fark etmemi sağladı OkCupid.
Eyyorlamam bu kadar.
